Sterke jeugdhulp beschermt onze jongeren en toekomst

Een sterke overheid zorgt ervoor dat je wieg niet je toekomst bepaalt. Een sterke welvaartsstaat zorgt ervoor dat ook kinderen met een moeilijke thuissituatie gelijke kansen krijgen. Want in een samenleving waar we voor elkaar zorgen, zorgen we bij uitstek voor de jeugd die een slecht lot getrokken heeft.

In ons land is dat de taak van de Vlaamse overheid. 

De Vlaamse overheid investeert niet in jeugdhulp

Afgelopen jaar kwamen gemiddeld 50.000 kinderen en jongeren tussen 0 en 25 jaar oud in aanraking met de Vlaamse Jeugdhulp. Meer dan de helft daarvan werd aangemeld onder het label onveilige thuissituatie. Toch duurde het gemiddeld 425 dagen (!) om hulp te krijgen en staan vandaag meer dan 6000 kinderen en jongeren op een wachtlijst voor jeugdhulp. Er zijn gewoon te weinig plaatse en te weinig hulpverleners. En dus veel te veel jongeren die aan hun lot overgelaten worden. Om de simpele reden dat de Vlaamse overheid weigert te investeren in jeugdhulp.

Een sportpaleis vol kinderen zonder jeugdhulp. Dat kan echt niet in een welvarende regio.

Vooruit wil de stilstand doorbreken

Voor Vooruit is het garanderen van de veiligheid van kinderen een absolute kerntaak van de overheid. Met ons zal jeugdhulp voor alle kinderen en jongeren die dat nodig hebben een topprioriteit zijn. Precies daarom dienden wij nu al een voorstel om het huidige decreet te wijzigen en de Vlaamse jeugdhulp uit het slop te trekken.

Beter voorkomen dan genezen

Vandaag wordt er door jeugdhulp pas ingegrepen als een thuissituatie al uit de hand gelopen is. Dat is natuurlijk een slechte aanpak: we moeten kinderen in gevaarlijke situaties sneller op de radar krijgen en er vroeger bij zijn. Vooruit wil bij de ergste gevallen een preventieve en aanklampende vorm van hulpverlening. Zelfs al tijdens een verontrustende zwangerschap moet een jeugdrechter ondersteuning kunnen opleggen. Wanneer we er snel bij zijn en hulp kunnen voorzien voor ouders en kinderen samen, zullen minder kinderen geplaatst hoeven te worden of levenslange trauma’s met zich meedragen. Voor Vooruit is het essentieel dat binnen de jeugdhulp ook aandacht is voor de allerkleinsten die geen eigen stem hebben.

Kinderen in gevaar, moeten in veiligheid gebracht worden

Jeugdhulp kan het beste zo dicht mogelijk aansluiten bij het kind en zijn leefwereld. Maar de thuissituatie laat zoiets niet altijd toe. Soms dreigt er net binnen het gezin gevaar. Daarom mag de vrijwillige hulp in de thuisomgeving nooit langer duren dan goed is voor de kinderen. Bij een verontrustende thuissituatie moeten kinderen veel sneller naar een veilige plek gebracht worden. Ook als dat betekent dat ze bij hun ouders weggehaald moeten worden. 

Vandaag duurt het vaak veel te lang voor hulp voorhanden is en de jeugdrechter ingeschakeld wordt in zo’n situaties, en dan loopt het vaak mis. Hulpverlening is in een eerste fase vrijwillig, maar als ouders niet meewerken, het bestaande aanbod aan huis niet meer werkt en de situatie te onveilig is dan moet kordaat geschakeld worden. Kinderen die in gevaar zijn moeten snel in veiligheid worden gebracht 

Het beroepsgeheim mag de veiligheid van kinderen niet belemmeren

In de huidige wetten ligt de focus op de vraag wanneer de hulpverleners niet mogen spreken. Hierdoor komt heel veel informatie niet bij de juiste mensen terecht en blijven kinderen achter in onveilige situaties en zonder hulpverlening. 

Vooruit draait die logica om in haar wetsvoorstel. Daarin staat hoe hulpverleners, politiediensten, parket en justitie-assistenten wél informatie met elkaar kunnen delen om de veiligheid van het kind te garanderen. Dat is mogelijk door het gedeelde beroepsgeheim te veralgemenen voor de volledige jeugdhulpverlening in Vlaanderen. 

Focus altijd op alle minderjarige kinderen binnen een gezin

Voor Vooruit moet de aanmelding en beoordeling van een verontrustende thuissituatie altijd uitgebreid worden tot alle minderjarigen binnen datzelfde gezin. Een tijdje geleden getuigde een meisje in de media hoe zij begeleid zelfstandig kon gaan wonen, maar wel haar jongere broertjes moest achterlaten bij een moeder die hen mishandelde. Dat kan niet. Als de situatie onveilig is voor 1 kind van het gezin, is dat ook zo voor de andere kinderen binnen het gezin. Daarom voorzien wij in ons voorstel van decreet in een ‘vermoeden van verontrustende situatie’ en is een verplicht onderzoek voor alle kinderen binnen een gezin altijd nodig. 

Bescherming van ongeboren kinderen

Sommige kinderen lopen al gezondheidsschade op voor ze geboren zijn. Bijvoorbeeld door alcoholmisbruik, drugsverslaving of intrafamiliaal geweld tijdens de zwangerschap. Vandaag kunnen we kinderen pas beschermen nadat ze beschadigd ter wereld gekomen zijn. Daarom wil Vooruit het Nederlandse systeem van ‘ondertoezichtstelling’ invoeren. Dit is een verplichte maatregel opgelegd door een jeugdrechter waarbij een hulpverlener (“gezinsvoogd” of “gezinscoach”) een gezin begeleidt om de schade voor het ongeboren kind te voorkomen of beperken. Als de ouders de afspraken niet nakomen of de situatie onveilig blijft, kan de rechter beslissen het kind onmiddellijk bij de geboorte uit huis te plaatsen in een veilige omgeving.

Jeugdrechter moet ook maatregelen aan ouders kunnen opleggen

Vandaag kunnen jeugdrechters kinderen in een veilige omgeving plaatsen, maar ze kunnen ouders niet dwingen zich te herpakken. Dat is niet logisch. Terwijl het probleem bij de ouders ligt, kan de rechter alleen maatregelen nemen ten aanzien van het kind. Rechters moeten ouders een begeleiding kunnen opleggen. Zodat ze geholpen worden om zichzelf te herpakken en de relatie met hun kind te herstellen. Ook dat staat in het voorstel van Vooruit.

Investeringsinjectie van 50 miljoen euro per jaar in de jeugdzorg

Naast deze lijst aan nieuwe regels pleit Vooruit voor een heus investeringsplan. Hulpverleners en justitie doen wat zij kunnen, maar de middelen schieten gewoon tekort als we elk kind in een veilige omgeving willen laten opgroeien. Jaarlijks wil Vooruit 43 miljoen euro investeren om de lange wachtlijst in de jeugdzorg weg te werken en tegelijk extra plaatsen te creëren voor de verwachte groei aan aanmeldingen de komende jaren.