Interview met schepen Tom Meeuws: door corona is iedereen vandaag socialist

Buitenbubbels van 4, geen horeca, winkelen op afspraak: als Seefhoekenaar hoef je Tom Meeuws niet te vertellen hoe het virus de mensen raakt. “Het naleven van al die maatregelen in onze stad is moeilijker dan elders. Veel grote gezinnen met lage inkomens wonen krap, zonder tuin. Voor hen is die corona horror. Ik lig daar wakker van. Zelfs bij ons, met vijf in een huis met vier verdiepingen, is er al geroep en getier.”

Om met de brandende actualiteit te beginnen: De Wever belooft de hardst mogelijke gevolgen als de fraude van Sihame El Kaouakibi wordt bewezen. Hoe kijkt u naar die zaak? Bent u bang dat er straks ook een bommetje ontploft in het stadsbestuur?

“Nee, want we hebben onmiddellijk een intern auditonderzoek bevolen. Intussen is iedereen vooral benieuwd hoe dit is kunnen gebeuren (midden april zou het resultaat bekend moeten zijn, red.). Alle papieren worden omgedraaid. De waarheid moet bovenkomen. Kijk, Let’s Go Urban (LGU) krijgt subsidies voor zijn werking vanuit mijn bevoegdheid Sociale Zaken en vanuit Jeugd, waarvan Jinnih Beels schepen is. De grote investeringssteun voor het Urban Center op het Kiel is in de vorige legislatuur toegekend. Zonder de socialisten. Jinnih en ik hebben gevochten om in dit bestuur méér verenigingen te subsidiëren dan voordien. Maar blanco cheques geven we niet. We screenen álle organisaties, bekijken alle werkingen zeer kritisch, ook die van LGU.”

Hoe blij bent u met Vooruit?

“We keren terug naar de essentie. Socialisten staan voor solidariteit en hebben die in het verleden vorm gegeven. Maar dat model is al 20 jaar wat uitgeleefd. Van de hervormingen zonder ons – zoals de taxshift en de kinderbijslag – werd niemand beter. Conner Rousseau heeft me geregeld verbaasd. Op zijn 28 is hij een chef. Met zijn ministerkeuze heeft hij dat bewezen. Wij zijn een beweging die luistert naar de mensen en hervormt op basis van wetenschappelijke informatie.”

“Na de verkiezingen in 2018 hebben we in Antwerpen zo onderhandeld dat we de kern van onze vernieuwing – mensen vooruit laten gaan – al voor een stuk tegen 2024 kunnen realiseren. Als we nationaal hetzelfde kunnen doen, ziet het er voor veel mensen goed uit.”

U hebt in Antwerpen al een aanwinst te pakken: Khadija Chennouf, ex-PVDA, versterkt nu, weliswaar als onafhankelijke, uw fractie. Een extra zetel dus voor de meerderheid.

“We zijn blij met haar. Ze voelde heel snel dat de PVDA niet openstond voor haar ideeën. Terwijl wij net wél een open beweging zijn geworden. Khadija vindt ook dat er in de stad best veel voor onze jongeren gebeurt. Of er nog aanwinsten volgen? Dat sluit ik niet uit.”

De sociale fall-out van corona dreigt jaren na te zinderen. In uw sociaal relanceplan zit 21 miljoen euro. Volstaat dat om de stijgende armoede te stoppen?

“Binnen het college was er geen discussie: we zouden sociaal sterk investeren in iedereen die het écht nodig heeft. Met die 21 miljoen euro verhogen we onder meer de inkomens, bieden we psychologische bijstand, geven we laptops aan schoolkinderen en vangen we dak- en thuislozen op. We spreiden de centen om ook de rest van het jaar te bekijken wáár de hoogste noden zitten.”

Bereikt u wel iedereen?

“Wil je mensen beter helpen, dan moet je databanken koppelen. In alle stilte maakten we met de kruispuntbank Sociale Zekerheid afspraken. We hebben 6.700 gezinnen die op de private markt huren 380 euro septembergeld gegeven. Alle 65-plussers die een inkomensgarantie hebben, kregen een cheque van 300 euro. Ik heb een simpel voorstel: bij een eerste sociaal contact zou je als burger toestemming kunnen geven om je gegevens uit te wisselen, zodat je sociale rechten beter worden gerealiseerd. Als je dat zo uitlegt, zijn mensen bereid om dat te tekenen. Want wat zie je nu: agentschappen die niets met elkaar delen, met de privacywetgeving als excuus. Dan hoor je van Kind en Gezin dat er 30 procent kinderarmoede is, maar dat ze mij niet kunnen zeggen wie die gezinnen zijn en waar ze wonen.”

Hoe hoog is de druk op de leeflonen?

“We weten uit vorige crisissen dat de effecten altijd later binnenkomen. Momenteel zijn er in de stad 8.000 mensen met een leefloon, 10 procent meer dan net voor corona. We verwachten nog een stijging. Wél is het zo dat er nu 40 procent mensen méér zijn die een leefloon aanvragen. Hoe dat komt? Vele aanvragen zijn voorschotten op uitkeringen voor technische werkloosheid, omdat de betrokken instanties niet kunnen volgen. Dat kán toch niet? Het leefloon is trouwens geen hangmat: 70 procent van de steuntrekkers blijft daar minder dan een jaar in.”

Sociaal beleid zat in de vorige legislatuur bij N-VA. Ze gunnen u nu het hele veld van harte?

“We traden toe tot dit bestuur omdat we wilden vechten voor de sociale rechten van de mensen. Met gezonde maaltijden op school, een klimpremie (gemiddeld 106 euro, red.) als aanvulling op het leefloon van 2.700 gezinnen en een strijd tegen racisme en discriminatie, waar onze Karim Bachar fantastisch werk levert. Heel snel voelden we dat Bart De Wever daarachter stond. Je kán geen stadsgemeenschap bouwen op sociale ellende.”

Over naar het Antwerps klimaatplan. Dat kreeg brede steun in de gemeenteraad. Al vond de linkse oppositie het niet dwingend genoeg.

“De uitstoot moet vergeleken met 2005 met 55 procent omlaag tegen 2030. Dat is zeer ambitieus. We hebben daarvan al 20 procent gehaald. De grootste winst zal komen uit windmolens in de haven en warmtenetten, waarmee je alle woningen in de stad moet kunnen verwarmen. De haven produceert daarvoor genoeg restwarmte. We gaan ook veel meer helpen appartementsgebouwen energetisch te renoveren. Daarnaast kunnen ook elektrische wagens onze uitstoot fors verlagen. We zijn wel een transitland. Het verkeer zal nog met 20 procent groeien.”

Daar is Groen niet blij mee.

“Groen moet stoppen met mensen bang te maken. We zijn Antwerpen geworden dankzij handel en welvaart. Collectieve oplossingen moeten we wél zoeken. Met onze gasleidingen in de jaren ’70 hebben we dat ook gedaan. Toen gooiden we er steenkool en olie uit. Vandaar: leg warmtenetten aan.”

U trok een klimaatregisseur aan: de Nederlandse Manon Janssen.

“De aanpak van de pandemie is een generale repetitie voor het reusachtige klimaatprobleem. Daar hebben politici geleerd te luisteren naar experten, zoals virologen. Ook in de aanpak van het klimaatprobleem zijn politici geen ingenieurs, biologen of kernfysici. Dat experten zoals Manon Janssen (CEO onderzoeksbureau Ecorys) ons plan wil helpen realiseren, toont aan dat we in de Champions League willen meespelen. In Nederland leidde ze de Klimaattafel Industrie.”

Het dos­sier-Is­vag gaat over energie en klimaat. Helaas hebben mijn coalitie­part­ners die klimaat­winst niet begrepen.

Met Isvag lijkt u uw zin niet te krijgen. Er is een vergunning voor een nieuwe verbrandingsoven in Wilrijk. Uw partij kiest voor de haven.

“Ik ben niet tegen Isvag. Maar als je die oven in de haven zet, bespaar je 100.000 ton CO2-uitstoot per jaar. Dat is tien procent van wat we tegen 2030 nog moeten realiseren in het klimaatplan. Je levert de stoom aan de industrie en de industriële restwarmte kan nog in het stedelijk warmtenet. Dat dossier gaat voor mij over energie en klimaat. Helaas hebben mijn coalitiepartners die klimaatwinst niet begrepen.”

Dat klinkt cynisch. 

“Ik zeg dat zonder cynisme. Het is gewoon een gigantisch gemiste kans. Hoewel: de vraag is of het dossier de juridische toets doorstaat. Klimaatbeleid gaat over mensenlevens. Als mensen het gevoel hebben dat politici het niet goed snappen, dan zullen ze hoe langer hoe meer naar de rechtbank stappen. Het zou dus kunnen dat die 100.000 ton uitgespaarde CO2 voor een rechter wél een argument is.”

U hebt eens gezegd dat u niet wil pronken met trofeeën. Terwijl N-VA dat vaker lijkt te doen, bijvoorbeeld met stadsontwikkeling of de haven. Moet u niet vaker scoren?

“Het moeten niet altijd pauwen of neerhofdieren zijn in de politiek. Ken je dat nummer van Brassens ‘Les oiseaux de passage’? De ‘trotse’ dieren zijn jaloers als de trekvogels overvliegen. Ik voel me liever zo’n trekvogel die de ogen openhoudt en elke dag de ruimte neemt om te luisteren naar mensen en naar contraire meningen.”

“Met onze zes zetels hebben we in tegenstelling tot anderen gezegd dat we wilden meedoen. Met bevoegdheden rond solidariteit, onze kernwaarde. Stadsontwikkeling heeft de neiging om zich te richten op de grote projecten. Voor ons is het belangrijk – en het hele college beseft dat – dat we de ‘vloer’ van de stad verbeteren. Als je de Scheldekaaien heraanlegt, wil je ervoor zorgen dat mensen elkaar kunnen ontmoeten, met voldoende groen. Want van het Operaplein krijgen we maagkrampen. Wat je vooral niet mag doen, is plekken gaan opdelen voor bepaalde groepen: senioren hier, jongeren daar. Antwerpen is van iedereen. Overigens: ken je die oversized banken, net zerken, aan het Kattendijkdok? Vreselijk. Dan kijk ik jaloers naar Parijs. Langs de Seine staan losse stoeltjes. Laten we zoiets ook bij ons proberen.”

Wat ziet u als de grootste Antwerpse verwezenlijkingen van Vooruit tot nu toe?

“Dat er veel meer middelen zijn voor sociaal beleid, de maaltijden op school, de klimpremies en de praktijktesten. Maar ik ben er evengoed trots op dat Koen Kennis (N-VA) de woonerven uitrolt, dat Claude Marinower (Open Vld) meer water brengt in de stad en dat Annick De Ridder (N-VA) de Kaaien groener uitvoert. Ja, ik ben ook trots op Rob Van de Velde, de vorige schepen van stadsontwikkeling, omdat we zijn initieel plan uitvoeren om de Zuiderdokken als een groot park aan te leggen met een regenwaterbuffer. En nog iets: ik vind het fijn dat Koen Kennis zegt dat het nieuwe tramnet de capaciteit op bepaalde lijnen niet mag doen dalen.”

Doet het nog steeds pijn als u een tram en bus ziet rijden? (Meeuws werd bij De Lijn ontslagen en beticht van gefoefel met facturen, in 2019 stelde het parket hem buiten vervolging).

“Ja. Ik zie daar wel wat fout lopen. Het doet ‘zeer’ als je niet mee kan helpen. Hoewel: vanuit het stadsbestuur proberen we dat ook.”

Wat is uw ambitie in 2024?

“Ik heb een beetje ADHD, dat is te ver af. Ik wil eerst nog veel mooie dingen doen voor de Antwerpenaren en hoop dat we met Vooruit nog straf talent genre Jinnih Beels kunnen aantrekken. Als we deze stad in een extra plooi willen leggen, dan willen we meer dan 11 procent halen. Ik zal daarin wel mijn weg zoeken. Een nieuw kartel of samenwerking met andere partijen? Ik ben veel vergeten, maar niet dat het lelijk is afgelopen. Vooruit is een beweging die openstaat voor iedereen. The Red Light District is open for business.”

Bron: Philippe Truyts HLN

Ga naar Vooruit Antwerpen